در حال بارگذاری...

مدیریت خطا

مدیریت خطا (Error Handling) در JavaScript به فرآیند شناسایی، کنترل و پاسخ به خطاها و شرایط غیرمنتظره در برنامه گفته می‌شود. اهمیت آن در ایجاد برنامه‌های پایدار و مقاوم در برابر مشکلات است. درست مانند ساختن یک خانه که علاوه بر دیوار و سقف، مسیرهای فرار و اقدامات ایمنی نیز پیش‌بینی می‌کنید، مدیریت خطا تضمین می‌کند که برنامه شما در مواجهه با مشکلات ناگهانی از کار نیفتد و تجربه کاربری حفظ شود.
در وب‌سایت‌های مختلف، نقش مدیریت خطا متفاوت است. در فروشگاه‌های آنلاین (online shop) اطمینان می‌دهد که خطای درگاه پرداخت باعث توقف کل فرآیند خرید نشود. در سایت‌های خبری (news website) تضمین می‌کند که خطاهای مربوط به بارگذاری خبرها، نمایش صفحه را مختل نکند. در وبلاگ‌های شخصی (personal blog) از آن برای جلوگیری از کرش شدن صفحه به دلیل مقالات یا نظرات ناقص استفاده می‌شود. در پورتال‌های دولتی (government portal) مدیریت خطا کمک می‌کند که نقص داده‌ها باعث از دست رفتن اطلاعات حیاتی نشود.
در این آموزش، شما با ساختارهای try...catch، finally و throw و همچنین روش‌های مدیریت خطا در عملیات‌های ناهمگام با Promise.catch() و async/await آشنا خواهید شد. مثال‌های عملی، سناریوهای واقعی را پوشش می‌دهند و یاد می‌گیرید چگونه کدی مقاوم، قابل نگهداری و خوانا بنویسید. همان‌طور که هنگام نوشتن نامه یک پیش‌نویس می‌سازید یا کتابخانه‌ای را به صورت مرتب سازمان‌دهی می‌کنید، مدیریت خطا ابزار کنترل شما در مواجهه با شرایط غیرمنتظره است.

مثال پایه

javascript
JAVASCRIPT Code 
try {
// تلاش برای تبدیل رشته JSON به شیء
let user = JSON.parse('{"name":"علی"}');
console.log("نام کاربر:", user.name);
} catch (error) {
// در صورت نادرست بودن JSON، خطا را ثبت می‌کند
console.error("خطا در پردازش JSON:", error.message);
} finally {
// همیشه اجرا می‌شود، چه خطا باشد چه نه
console.log("تلاش برای پردازش JSON به پایان رسید");
}

در مثال بالا، ساختار پایه try...catch...finally در JavaScript نمایش داده شده است.
در بلوک try کدی قرار می‌گیرد که احتمال ایجاد خطا دارد. در این مثال، از JSON.parse برای تبدیل یک رشته JSON به شیء استفاده شده است. در صورت صحت JSON، شیء user ساخته شده و نام آن نمایش داده می‌شود. در صورت نادرست بودن JSON، یک خطای SyntaxError ایجاد می‌شود.
بلوک catch تنها زمانی اجرا می‌شود که خطایی در try رخ دهد. متغیر error حاوی یک شیء Error است که ویژگی‌هایی مانند name، message و stack دارد. در این مثال، با استفاده از console.error پیام خطا نمایش داده می‌شود. در پروژه‌های واقعی، می‌توان از این بلوک برای ثبت لاگ یا نمایش پیام کاربرپسند استفاده کرد.
بلوک finally همیشه اجرا می‌شود، چه try موفق باشد چه catch فعال شود. این بلوک برای عملیات پاک‌سازی مناسب است، مانند بستن اتصال به دیتابیس یا توقف انیمیشن‌های بارگذاری. حتی اگر در catch خطای جدیدی رخ دهد، finally اجرا خواهد شد.
یکی از اشتباهات رایج برنامه‌نویسان تازه‌کار، عدم استفاده از try...catch است. بدون آن، یک خطای ساده می‌تواند کل برنامه را متوقف کند. با مدیریت خطا، برنامه پایدار باقی می‌ماند، درست مانند یک کتابخانه مرتب که در صورت نبودن یک کتاب، سایر کتاب‌ها همچنان در دسترس هستند.

مثال کاربردی

javascript
JAVASCRIPT Code 
function loadArticle(id) {
try {
if (!id) throw new Error("شناسه مقاله لازم است");
// شبیه‌سازی دریافت مقاله از سرور
let article = { id: id, title: "اخبار فناوری", content: "جدیدترین به‌روزرسانی‌ها..." };
return article;
} catch (error) {
console.error("خطا در بارگذاری مقاله:", error.message);
// بازگرداندن شیء جایگزین
return { id: null, title: "خطا", content: "بارگذاری مقاله امکان‌پذیر نیست" };
} finally {
console.log("تلاش برای بارگذاری مقاله به پایان رسید");
}
}

let article = loadArticle(0);
console.log(article);

برای مدیریت خطا، رعایت Best Practices و اجتناب از Common Mistakes اهمیت دارد.
Best Practices:

  1. استفاده از async/await همراه با try...catch برای عملیات ناهمگام، به جای ساختارهای پیچیده .then().catch().
  2. ارائه پیام‌های خطای معنادار برای کمک به کاربر و توسعه‌دهنده.
  3. محدود کردن بلوک‌های try...catch به بخش‌های پرخطر کد برای حفظ خوانایی و عملکرد.

  4. پیاده‌سازی سیستم لاگینگ برای ثبت خطاها در محیط Production.
    Common Mistakes:

  5. رها کردن بلوک catch خالی.

  6. ارائه پیام‌های عمومی یا غیرشفاف.
  7. مدیریت نادرست Eventها که باعث Memory Leak شود.
  8. پرتاب مکرر خطا بدون بررسی شرایط.
    توصیه‌های Debugging: استفاده از Developer Tools مرورگر، بررسی stack trace، قرار دادن breakpoints و استفاده استراتژیک از console.error.
    توصیه عملی: برای فروشگاه آنلاین یا وبلاگ، مدیریت خطای سبک کافی است. برای پورتال‌های دولتی و سایت‌های خبری، پیاده‌سازی سیستم لاگینگ و مکانیزم‌های Fallback ضروری است.

📊 مرجع سریع

Property/Method Description Example
try...catch کد را اجرا می‌کند و خطاها را می‌گیرد try { ... } catch(e) { ... }
finally همیشه اجرا می‌شود finally { cleanup(); }
throw ایجاد خطای سفارشی throw new Error("داده نامعتبر");
Error.message بازگرداندن پیام خطا console.log(error.message);
Error.name بازگرداندن نوع خطا console.log(error.name);
promise.catch مدیریت خطا در Promises fetch(url).catch(err => console.error(err))

خلاصه و گام‌های بعدی: مدیریت خطا ابزار مهمی برای ساخت برنامه‌های پایدار و قابل اعتماد در JavaScript است. با استفاده از try...catch، finally و throw می‌توان سناریوهای غیرمنتظره را کنترل کرد، مشابه نگارش پیش‌نویس نامه یا سازمان‌دهی کتابخانه.
این موضوع با دستکاری HTML DOM و دریافت داده از Backend ارتباط دارد، زیرا ورودی‌های نادرست کاربر یا عناصر گمشده می‌توانند خطا ایجاد کنند. ارتباط با Backend نیز نیازمند مدیریت خطا برای شکست API یا مشکلات شبکه است.
گام بعدی: یادگیری مدیریت خطای ناهمگام با async/await، مدیریت خطای سراسری با window.onerror و پیاده‌سازی سیستم لاگینگ ساختاریافته. استفاده از Unit Testing (Jest، Mocha) برای اطمینان از پایداری برنامه. تمرین مداوم در پروژه‌های واقعی مانند وبلاگ یا فروشگاه آنلاین به تسلط بیشتر در مدیریت خطا کمک می‌کند.

🧠 دانش خود را بیازمایید

آماده شروع

آزمون دانش شما

درک خود از این موضوع را با سوالات کاربردی بسنجید.

❓
4
سوالات
🎯
70%
برای قبولی
♾️
∞
زمان
🔄
∞
تلاش‌ها

📝 دستورالعمل‌ها

  • هر سوال را با دقت بخوانید
  • بهترین پاسخ را برای هر سوال انتخاب کنید
  • می‌توانید آزمون را هر چند بار که می‌خواهید تکرار کنید
  • پیشرفت شما در بالا نمایش داده می‌شود
موضوع 15 از 53
Javascript آموزش