CSS Erişilebilirlik
CSS Erişilebilirlik (CSS Accessibility), web sitelerinin tüm kullanıcılar tarafından, özellikle görme, işitme veya motor becerilerinde kısıtlılık yaşayan kişiler tarafından kullanılabilir olmasını sağlayan teknik ve yöntemler bütünüdür. Bir evi inşa ederken engelli erişimi için rampalar ve geniş kapılar planlamak gibi, CSS Erişilebilirlik de kullanıcıların içerik ve etkileşimlerle sorunsuz bir şekilde iletişim kurmasını sağlar.
Kişisel bir web sitesinde, erişilebilir CSS, ziyaretçilerin menüler ve bağlantılar arasında kolayca gezinmesini sağlar. Blog ve haber sitelerinde, metinlerin okunabilirliği, odak göstergelerinin görünürlüğü ve kontrast değerleri, içeriklerin rahat takip edilmesini mümkün kılar. E-ticaret sitelerinde, ürün seçimleri ve formlar, erişilebilir tasarımla herkes için ulaşılabilir hale gelir. Bu eğitimde, odak durumları (focus states), renk kontrastları (color contrast), yazı tipi boyutları (font sizes) ve kullanıcı etkileşimi için görsel geri bildirimler gibi temel ve ileri teknikleri öğreneceksiniz.
Tıpkı bir mektup yazarken her kelimenin anlaşılır ve okunabilir olmasına dikkat etmek veya bir odanın dekorasyonunda eşyaların ulaşılabilir olmasını sağlamak gibi, CSS Erişilebilirlik de kullanıcı deneyimini herkes için optimize eder.
Temel Örnek
css/* Linkler için temel erişilebilirlik uygulaması */
a {
color: #0056b3; /* link color */
text-decoration: none; /* remove underline */
}
a:focus, a:hover {
outline: 3px solid #ffbf47; /* visible focus indicator */
background-color: #e0f0ff; /* highlight for visual feedback */
}
Bu temel örnek, bağlantılar için erişilebilir CSS tekniklerini göstermektedir. color
özelliği metin kontrastını artırarak görme engelli kullanıcılar için okunabilirlik sağlar. text-decoration: none
, varsayılan alt çizgiyi kaldırır, ancak bağlantıyı tanımlamak için :focus
ve :hover
durumları ile görsel göstergeler eklenir.
outline
özelliği klavye kullanıcıları için net bir odak göstergesi sunar. background-color
ise fare veya klavye ile odaklanan öğeyi vurgular. Blog ve haber sitelerinde kullanıcıların linkleri kolayca ayırt edebilmesi için bu teknikler önemlidir. Yeni başlayanlar sadece renk değişikliğinin yeterli olduğunu düşünebilir, ancak odak göstergesi olmadan klavye ile gezinmek zorlaşır. Bu yaklaşım, odada ışıklandırma ve yönlendirme işaretleri yerleştirmek gibi, kullanıcıyı doğru şekilde yönlendirmeye benzer.
Pratik Örnek
css/* E-ticaret sitesi için erişilebilir navigasyon menüsü */
nav ul {
list-style: none;
padding: 0;
display: flex;
gap: 20px;
}
nav li a {
color: #222;
font-size: 1rem; /* readable font size */
text-decoration: none;
}
nav li a:focus, nav li a:hover {
outline: 2px dashed #ff5722; /* visible focus */
background-color: #fff3e0;
color: #d84315;
border-radius: 4px;
}
Bu pratik örnek, bir e-ticaret sitesinde erişilebilir bir navigasyon menüsü tasarlar. list-style: none
ile varsayılan madde işaretleri kaldırılır. display: flex
ve gap
öğeleri, kullanıcıların menü öğeleri arasında kolay gezinmesini sağlar. Yazı boyutu okunabilirlik için ayarlanmış, renkler kontrast ve odak göstergesi amacıyla seçilmiştir. border-radius
ise görsel olarak yumuşak bir his sunar.
Bu teknikler, kişisel web siteleri, bloglar ve haber sitelerinde navigasyon deneyimini geliştirmek için kullanılabilir. Hataları önlemek için, yalnızca fare yerine klavye ile navigasyonu test edin ve otomatik erişilebilirlik araçlarıyla kontrast ve odak göstergelerini kontrol edin.
En iyi uygulamalar ve yaygın hatalar:
En iyi uygulamalar:
- Mobil öncelikli tasarım (Mobile-First) ile tüm cihazlarda erişilebilirlik.
- Performans optimizasyonu ile hızlı yüklenen ve odak göstergeleri gecikmesiz çalışan sayfalar.
- CSS değişkenleri ile renk ve boyutların sürdürülebilir yönetimi.
-
Kontrast ve odak görünürlüğünün düzenli kontrolü.
Yaygın hatalar: -
Spesifiklik çatışmaları nedeniyle odak göstergelerinin uygulanamaması.
- Yanıt vermez tasarım eksikliği ile mobil kullanıcıların zorluk yaşaması.
- Fazla
!important
kullanımı, stil yönetimini zorlaştırır. - Klavye ve ekran okuyucu desteğinin göz ardı edilmesi.
Hata ayıklama ipuçları:
- Lighthouse veya axe gibi otomatik araçlarla erişilebilirlik testi yapın.
- Sadece klavye ile gezinerek odak sırasını kontrol edin.
- Renk kontrastlarını WCAG standartlarına göre doğrulayın.
📊 Hızlı Referans
Property/Method | Description | Example |
---|---|---|
color | Metin kontrastını artırır | color: #0056b3; |
outline | Odak göstergesi sağlar | outline: 3px solid #ffbf47; |
:focus | Odaklanmış öğe durumunu tanımlar | a:focus { ... } |
:hover | Fare ile üzerine gelme durumunu tanımlar | a:hover { ... } |
font-size | Okunabilir yazı boyutu | font-size: 1rem; |
background-color | Odak/hover durumunda vurgulama | background-color: #e0f0ff; |
Özet ve sonraki adımlar:
Bu rehberde, CSS Erişilebilirlik ile bağlantı kontrastı, odak göstergeleri, yazı boyutları ve erişilebilir navigasyon menüleri ele alındı. HTML yapısı ve JavaScript ile entegre edildiğinde, kullanıcıların tüm içerik ve etkileşimlere erişimi sağlanır. İleri konular olarak ARIA rolleri, erişilebilir formlar ve etkileşimli bileşenler çalışılabilir. Farklı cihazlarda ve kullanıcı senaryolarında uygulama yaparak deneyim kazanmak önemlidir.
🧠 Bilginizi Test Edin
Bilginizi Test Edin
Bu konudaki anlayışınızı pratik sorularla test edin.
📝 Talimatlar
- Her soruyu dikkatle okuyun
- Her soru için en iyi cevabı seçin
- Quiz'i istediğiniz kadar tekrar alabilirsiniz
- İlerlemeniz üstte gösterilecek