Performans Optimizasyonu
Performans optimizasyonu, Node.js uygulamalarında verimliliği artırmak, yanıt sürelerini azaltmak ve sistem kaynaklarını daha etkin kullanmak için yapılan ileri düzey bir uygulamadır. Node.js, tek iş parçacıklı (single-threaded) event loop mimarisiyle çalıştığı için, performans darboğazları ve bloklanmalar uygulamanın tüm işlevselliğini etkileyebilir. Bu nedenle, özellikle yüksek trafik alan web sunucuları veya yoğun hesaplama gerektiren uygulamalarda performans optimizasyonu kritik öneme sahiptir.
Node.js performans optimizasyonu, uygun veri yapıları (Map, Set, Array), algoritma optimizasyonu, asenkron ve non-blocking programlama, bellek yönetimi ve OOP (nesne yönelimli programlama) prensiplerinin etkin kullanımı ile sağlanır. Geliştiriciler, uygulamalarında işlem yoğunluğunu minimize ederek, bellek sızıntılarını önleyerek ve event loop’u bloklamadan çok sayıda istemciyi aynı anda işleyerek verimli sistemler oluşturabilirler.
Bu eğitimde, Node.js’te performans optimizasyonu için pratik teknikler, veri yapısı seçimi, kaynak yönetimi ve uygulama örnekleri sunulacaktır. Okuyucu, gerçek dünya uygulamalarında performans sorunlarını tanımlamayı, çözüm geliştirmeyi ve Node.js’in sunduğu araçlarla uygulamayı öğrenecektir. Ayrıca bu bilgiler, sistem mimarisi ve yazılım geliştirme süreçlerinde daha güvenilir ve ölçeklenebilir uygulamalar üretmek için temel oluşturacaktır.
Temel Örnek
textconst http = require('http');
const os = require('os');
const sessions = new Map();
function handleRequest(req, res) {
if (req.url === '/status') {
res.writeHead(200, { 'Content-Type': 'application/json' });
res.end(JSON.stringify({
uptime: process.uptime(),
memoryUsage: process.memoryUsage(),
cpuCores: os.cpus().length
}));
} else {
const sessionId = req.headers['x-session-id'] || Date.now();
sessions.set(sessionId, { lastActive: Date.now() });
res.writeHead(200, { 'Content-Type': 'text/plain' });
res.end('Node.js Performans Optimizasyonu Örneği');
}
}
const server = http.createServer(handleRequest);
server.listen(3000, () => {
console.log('Sunucu 3000 portunda çalışıyor');
});Bu temel örnekte, Map veri yapısı ile oturumlar hızlı ve etkin bir şekilde yönetilmektedir. HTTP sunucusu asenkron olarak çalıştığı için, event loop bloklanmadan çok sayıda isteği işleyebilir. /status endpoint’i uygulamanın anlık bellek ve CPU durumunu döner, böylece performans izlenebilir. Map kullanımı, veri ekleme, silme ve arama işlemlerini optimize eder. Bu örnek, Node.js’in performans optimizasyonu prensiplerini gösterir: etkin bellek kullanımı, non-blocking işlemler ve hızlı veri erişimi.
Pratik Örnek
textclass UserSession {
constructor(id) {
this.id = id;
this.createdAt = Date.now();
this.lastActive = Date.now();
}
updateActivity() {
this.lastActive = Date.now();
}
}
const sessions = new Map();
const http = require('http');
function removeInactiveSessions() {
const now = Date.now();
for (const [id, session] of sessions.entries()) {
if (now - session.lastActive > 60000) {
sessions.delete(id);
}
}
}
setInterval(removeInactiveSessions, 30000);
function requestHandler(req, res) {
if (req.url.startsWith('/login')) {
const sessionId = Date.now();
const session = new UserSession(sessionId);
sessions.set(sessionId, session);
res.writeHead(200, { 'Content-Type': 'text/plain' });
res.end(`Oturum oluşturuldu: ${sessionId}`);
} else {
res.writeHead(404);
res.end('Not Found');
}
}
const server = http.createServer(requestHandler);
server.listen(3000, () => console.log('Sunucu 3000 portunda çalışıyor'));Bu pratik örnek, UserSession sınıfı ile OOP prensiplerini kullanarak oturum yönetimini kapsüller. removeInactiveSessions fonksiyonu ile kullanılmayan oturumlar periyodik olarak silinerek bellek sızıntıları önlenir. Map kullanımı sayesinde veriye hızlı erişim sağlanır. Asenkron HTTP sunucusu, event loop’u bloklamadan çok sayıda isteği işleyebilir. Bu yaklaşım, yüksek trafikli Node.js uygulamalarında performans optimizasyonu için kritik bir örnektir.
Node.js performans optimizasyonunda temel iyi uygulamalar; veri yapılarının doğru seçimi, asenkron ve non-blocking programlama, algoritmaların optimize edilmesi, bellek yönetimi ve hata yakalamanın etkin uygulanmasıdır. Yaygın hatalar: bellek sızıntıları, event loop’un bloklanması, yetersiz algoritmalar. Profiling ve process.memoryUsage(), os.cpus() gibi araçlar ile sorun tespiti ve optimizasyon yapılabilir. Önerilen stratejiler: caching, I/O işlemlerinin minimize edilmesi, obje yeniden kullanımı ve lazy loading. Güvenlik için giriş doğrulaması ve oturum yönetimi önemlidir.
📊 Referans Tablosu
| Node.js Element/Concept | Description | Usage Example |
|---|---|---|
| Map | Hızlı anahtar-değer yönetimi | const sessions = new Map(); |
| setInterval | Periyodik görevler | setInterval(removeInactiveSessions, 30000); |
| process.memoryUsage() | Bellek kullanımı izleme | console.log(process.memoryUsage()); |
| OOP Class | Mantığı kapsülleyerek yönetim | class UserSession { constructor(id){...} } |
| HTTP Server | HTTP isteği yönetimi | const server = http.createServer(requestHandler); |
Özetle, Performans Optimizasyonu Node.js uygulamalarında hız, ölçeklenebilirlik ve güvenilirlik sağlar. Doğru veri yapıları seçmek, non-blocking kod yazmak ve kaynakları etkin yönetmek, performans darboğazlarını önler. Takip eden konular: Node.js Cluster, Worker Threads, caching ve profiling olacaktır. Bu tekniklerin uygulanması ile yüksek trafikli ve verimli uygulamalar geliştirmek mümkündür.
🧠 Bilginizi Test Edin
Bilginizi Test Edin
Bu interaktif sınavla kendini test et ve konuyu ne kadar iyi anladığını gör
📝 Talimatlar
- Her soruyu dikkatle okuyun
- Her soru için en iyi cevabı seçin
- Quiz'i istediğiniz kadar tekrar alabilirsiniz
- İlerlemeniz üstte gösterilecek