Require ve Export
Node.js dünyasında Require ve Export kavramları, modüler ve sürdürülebilir uygulamalar geliştirmek için kritik öneme sahiptir. Export, bir dosyada tanımlanmış fonksiyonların, sınıfların veya objelerin başka dosyalarda kullanılabilmesini sağlar. Require ise bu ögeleri başka dosyalarda kullanmak için içe aktarmayı mümkün kılar. Bu mekanizma, uygulamanın kod yapısını daha okunabilir, bakımı kolay ve yeniden kullanılabilir hale getirir.
Require ve Export kullanımı, Node.js’in temel kavramları olan sözdizimi, veri yapıları, algoritmalar ve nesne yönelimli programlama (OOP) prensipleriyle doğrudan ilişkilidir. Bir modül, birden fazla fonksiyon veya sınıf export edebilir ve diğer dosyalar yalnızca ihtiyaç duyduklarını import edebilir. Bu sayede yazılım mimarisi, performans ve güvenlik açısından daha sağlam bir yapı oluşturulur. Bu eğitimde, modüllerin nasıl yapılandırılacağını, OOP ilkelerinin modüllerle nasıl uygulanacağını, fonksiyon ve algoritmaların verimli bir şekilde nasıl kullanılacağını ve yaygın hatalardan nasıl kaçınılacağını öğreneceksiniz.
Ayrıca bu ders, Node.js projelerinde Require ve Export kullanarak kodun nasıl daha modüler, okunabilir ve optimize edilmiş hale getirileceğini gösterir. Yazılım geliştirme ve sistem mimarisi bağlamında, modüler yapıların projelerin ölçeklenebilirliği ve sürdürülebilirliği için önemi vurgulanacaktır.
Temel Örnek
text// mathOperations.js
function topla(a, b) {
return a + b;
}
function carp(a, b) {
return a * b;
}
module.exports = { topla, carp };
// app.js
const islemler = require('./mathOperations');
const toplam = islemler.topla(5, 10);
const carpim = islemler.carp(5, 10);
console.log(`Toplam: ${toplam}`);
console.log(`Çarpım: ${carpim}`);Bu temel örnekte, mathOperations.js dosyasında topla ve carp fonksiyonları module.exports ile export edilmiştir. app.js dosyasında require kullanılarak bu fonksiyonlar içe aktarılmış ve matematiksel işlemler için kullanılmıştır. Bu yapı, kodun modülerliğini ve yeniden kullanılabilirliğini gösterir. Fonksiyonlar net bir şekilde tanımlanmış, modüller sorumluluklarına göre ayrılmış ve global alan kirliliği önlenmiştir.
Node.js’de module.exports her zaman bir obje olarak değerlendirilir; bu obje birden fazla fonksiyon veya sınıf içerebilir. Bu sayede, modüller esnek bir şekilde yapılandırılabilir ve projede okunabilirlik ile sürdürülebilirlik artırılır. Ayrıca, Node.js’in modül önbellekleme sistemi sayesinde performans optimizasyonu sağlanır.
Pratik Örnek
text// kullanici.js
class Kullanici {
constructor(isim, email) {
this.isim = isim;
this.email = email;
}
bilgiGoster() {
return `İsim: ${this.isim}, Email: ${this.email}`;
}
}
function emailDogrula(email) {
const regex = /^[^\s@]+@[^\s@]+.[^\s@]+$/;
return regex.test(email);
}
module.exports = { Kullanici, emailDogrula };
// main.js
const { Kullanici, emailDogrula } = require('./kullanici');
const kullanici1 = new Kullanici('Ayşe', '[[email protected]](mailto:[email protected])');
console.log(kullanici1.bilgiGoster());
const dogruMu = emailDogrula('[[email protected]](mailto:[email protected])');
console.log(`Email geçerli mi? ${dogruMu}`);Bu gelişmiş örnekte, kullanici.js dosyası bir Kullanici sınıfı ve emailDogrula fonksiyonunu export eder. main.js dosyasında, destructuring kullanılarak yalnızca gerekli öğeler import edilmiştir. Kullanici sınıfı OOP prensiplerini uygular, emailDogrula ise veri doğrulama için algoritmalar kullanır. Bu yaklaşım, modüller arası düşük bağlılık ve yüksek uyumluluk sağlar. Node.js’in modül önbellekleme sistemi sayesinde modüller yalnızca bir kez yüklenir ve performans artırılır. Bu örnek, modülerlik, OOP ve algoritmaların gerçek dünya uygulamalarında nasıl bir araya geldiğini göstermektedir.
Require ve Export kullanımında en iyi uygulamalar, modülleri mantıksal olarak ayırmak, yalnızca gerekli arayüzleri export etmek, destructuring ile import yapmak ve global değişkenlerden kaçınmaktır. Yaygın hatalar, gereksiz importlar, hatalı exception handling ve kaynak yönetimindeki eksikliklerdir, bu da bellek sızıntılarına neden olabilir. Hata ayıklama için try/catch blokları ve modül önbelleğinin takibi önerilir. Optimizasyon için lazy loading, modüllerin mantıksal ayrımı ve önbellek kullanımının etkin yönetimi önemlidir. Güvenlik açısından, yalnızca güvenilir modüllerin import edilmesi ve dış veri doğrulamasının yapılması gerekir.
📊 Referans Tablosu
| Node.js Element/Concept | Description | Usage Example |
|---|---|---|
| module.exports | Fonksiyon, sınıf veya objeleri export eder | module.exports = { topla, carp } |
| require | Bir modülü başka dosyada import eder | const ops = require('./mathOperations') |
| Destructuring Require | Modülden sadece gerekli öğeleri import eder | const { Kullanici, emailDogrula } = require('./kullanici') |
| Class Export | Sınıf export etmek için kullanılır | module.exports = { Kullanici } |
| Function Export | Fonksiyon export etmek için kullanılır | module.exports = emailDogrula |
| Caching | Node.js modülleri önbelleğe alır, performansı artırır | const lib = require('./lib'); // modül cachelenir |
Özetle, Require ve Export Node.js projelerinde modüler ve sürdürülebilir kod yapısı oluşturmanın temel taşlarıdır. Bu konseptleri anlamak, OOP, algoritmalar ve veri yapıları ile birlikte uygulandığında, projeler daha okunabilir, bakımı kolay ve optimize edilmiş olur. Bir sonraki adımlar olarak ES Modules (import/export), gelişmiş bağımlılık yönetimi ve tasarım kalıplarının öğrenilmesi önerilir. Sürekli pratik yapmak ve resmi Node.js dokümantasyonunu takip etmek, bilgi birikimini güçlendirecektir.
🧠 Bilginizi Test Edin
Bilginizi Test Edin
Bu interaktif sınavla kendini test et ve konuyu ne kadar iyi anladığını gör
📝 Talimatlar
- Her soruyu dikkatle okuyun
- Her soru için en iyi cevabı seçin
- Quiz'i istediğiniz kadar tekrar alabilirsiniz
- İlerlemeniz üstte gösterilecek